เมื่อปลายปีที่ผ่านมากระทรวงสาธารณสุข ได้ออกประกาศใหม่ 2 ฉบับ เกี่ยวกับโรคไข้เหลือง ซึ่งได้ประกาศในราชกิจจานุเบกษา และมีผลบังคับใช้แล้ว ตั้งแต่วันที่ 21 ธันวาคม 2560
ใครยังไม่ได้อ่าน
ข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับไข้เหลือง
จะไปเที่ยวต้องฉีดวัคซีนไข้เหลืองไหม ไม่ฉีดไปได้ไหม
สมุดรับรองการฉีดวัคซีน
ขอแนะนำให้อ่านก่อนครับ เพราะจะทำให้เข้าใจเรื่องนี้ได้ดีขึ้น
ประกาศใหม่มีประเด็นเปลี่ยนแปลงที่น่าสนใจดังนี้
1. รายชื่อประเทศที่เป็นเขตติดโรคไข้เหลือง เปลี่ยนจากเดิมที่เคยมี 45 ประเทศเป็น 42 ประเทศ โดยมีการตัดรายชื่อประเทศออกไป 4 ประเทศคือ ประเทศราวันดา โซมาเลีย แทนซาเนีย และเซาโตเมและปรินซิเป และเพิ่มรายชื่อมา 1 ประเทศคือเซาท์ ซูดาน ทำให้รายชื่อประเทศล่าสุดที่อยู่ในประกาศเป็นดังนี้
ทวีปอเมริกาใต้ 13 ประเทศ ได้แก่ บราซิล โบลิเวีย โคลอมเบีย เอกวาดอร์ กายอานา เกียนาฝรั่งเศส ปานามา เปรู เวเนซูเอลา ซูรินาเม ตรินิแดดแอนโตเบโก อาร์เจนตินา ปารากวัย
ทวีปแอฟริกา 29 ประเทศ ได้แก่ แองโกล่า เบนิน บูร์กินาฟาโซ บุรุนดี แคเมอรูน สาธารณรัฐแอฟริกากลาง คองโก โกตดิวัวร์ เอธิโอเปีย แกมเบีย กาบอง กานา กีนี กินีบิสเซา อิเควทอเรียลกินี เคนยา ไลบีเรีย มาลี มอริเตเนีย เซเนกัล เซียร์ราลีโอน ซูดาน เซาท์ซูดาน ชาด โตโก ยูกันดา ซาอีร์ ไนเจอร์และไนจีเรีย
ดูรายชื่อประเทศในราชกิจจานุเบกษาได้ที่นี่
2. รายชื่อประเทศทั้ง 42 ประเทศนี้เป็นไปตามข้อมูลล่าสุดขององค์การอนามัยโลก และ US CDC อย่างไรก็ตามการพิจารณาวัคซีนไข้เหลืองไม่ได้ดูเฉพาะชื่อประเทศที่จะไปเพียงอย่างเดียว มีอีกหลายประเด็นที่ต้องพิจารณาเช่น
- มีการเปลี่ยนเครื่องบินในดินแดนไข้เหลืองหรือไม่
- มีความเสี่ยงในการติดไข้เหลืองในพื้นที่ใกล้เคียงหรือไม่ เช่น ประเทศเคนยาและประเทศแทนซาเนีย ถ้าดูจากรายชื่อประเทศ และแผนที่ไข้เหลืองด้านล่างจะเห็นว่า ประเทศเคนยาเป็นประเทศที่มีไข้เหลือง และต้องฉีดวัคซีนก่อนไป ส่วนประเทศแทนซาเนียมีความเสี่ยงต่ำมาก อาจไม่ต้องฉีด และไม่ได้อยู่ในประเทศที่บังคับด้วย
- อย่างไรก็ตามถ้าไปเที่ยวซาฟารีที่อุทยาน Serengeti ในประเทศแทนซาเนีย ซึ่งเป็นเขตติดต่อกับอุทยาน Masia Mara ในประเทศเคนยา (ดังรูปด้านล่าง) จะมีโอกาสที่จะมีความเสี่ยงในการติดโรคไข้เหลืองได้ เนื่องจากจริงๆแล้วอุทยานทั้ง 2 เป็นพื้นที่เดียวกัน แค่มีเส้นเขตแดนพาดผ่าน ซึ่งยุงที่นำเชื้อโรคสามารถบินข้ามพรมแดนของประเทศทั้ง 2 ได้ ดังนั้นจำเป็นต้องพิจารณาประเด็นนี้ด้วย
รูปแสดงซาฟารีในประเทศเคนยาและแทนซาเนีย (CDC Yellowbook 2018)
3. ประกาศใหม่ของกระทรวงสาธารณสุข ดำเนินการตามประกาศขององค์การอนามัยโลกที่ระบุว่า การฉีดวัคซีนไข้เหลืองเพียงครั้งเดียว สามารถมีภูมิคุ้มกันโรคได้ตลอดชีวิต ดังนั้นกระทรวงสาธารณสุขจึงกำหนดให้สมุดรับรองการฉีดวัคซีนไข้เหลืองมีอายุการใช้บังคับตลอดชีพผู้ฉีดวัคซีนคนนั้น จากเดิมที่จะหมดอายุ 10 ปี ดังนั้นผู้เดินทางจึงไม่ต้องฉีดวัคซีนไข้เหลืองใหม่ทุกๆ 10 ปี อ่านประกาศฉบับเต็มได้ที่นี่ ได้ที่นี่
4. อย่างไรก็ตาม มีข้อพึงระวังคือ องค์การอนามัยโลกระบุว่าการฉีดวัคซีนไข้เหลืองมีอายุการรับรองตลอดชีพก็จริง แต่ทุกประเทศจะมีกฏข้อบังคับของตัวเอง ซึ่งบางประเทศได้เปลี่ยนกฎตามแล้ว แต่บางประเทศอาจไม่ได้เปลี่ยนตามองค์การอนามัยโลกก็ได้ ดังนั้นต้องตรวจสอบข้อมูลล่าสุดการก่อนเดินทางเสมอ โดยเฉพาะถ้าหนังสือรับรองการฉีดวัคซีนเล่มเหลืองมีอายุมากกว่า 10 ปี จะได้ไม่เกิดปัญหาเวลาเดินทาง
