จะเข้าป่าต้องกินยาป้องกันมาลาเรียไหม

ถ้าจะจัดลำดับคำถามยอดนิยมในคลินิกนักท่องเที่ยว คำถามนี้ต้องมาเป็นอันดับ 1 อย่างไม่ต้องสงสัยครับ เพราะถูกถามอยู่แทบทุกวัน ถ้าตอบอย่างง่ายที่สุด ก็ต้องบอกว่าถ้าเที่ยวป่าในประเทศไทย เราไม่แนะนำให้กินยาครับ ซึ่งก็เป็นคำแนะนำเดียวกับที่ทางกระทรวงสาธารณสุขแนะนำอยู่ ซึ่งหลายท่านอาจรู้มาบ้างแล้ว

ถ้าจะถามต่อว่าทำไม ก็มีเหตุผลอยู่หลายประการครับ

1. อย่างแรกเลยคือความเสี่ยงในการติดเชื้อมาลาเรีย จากการเดินทางท่องเที่ยวในประเทศไทยมีน้อยมากครับ ความชุกของมาลาเรียในบ้านเราน้อยลงมาก โดยเฉพาะถ้าเป็นแหล่งท่องเที่ยวด้วยแล้ว โอกาสติดน้อยมากครับ ตัวเลขที่เราใช้ๆกันในการแนะนำคือ โอกาสติดน้อยในระดับ 1:10,000 ขึ้นไป คือนักท่องเที่ยวไปเที่ยว 10,000 คน จะติดสัก 1 คน แต่ตัวเลขนี้เป็นตัวเลขคร่าวๆนะครับ

2. ปัจจุบันในประเทศไทยและประเทศเพื่อนบ้าน พบปัญหาการดื้อยามาลาเรียมาก ทำให้การกินยาป้องกันมาลาเรีย ไม่สามารถป้องกันได้ 100 % และการกินยาอาจทำให้อาการของโรคมาลาเรียไม่ชัดเจน และทำให้เกิดปัญหาดื้อยามากในระยะยาว ยิ่งไปกว่านั้นคนกินยาเองอาจจะเชื่อมั่น(ผิดๆ) ว่ากินยาแล้วไม่เป็นมาลาเรียแน่ เลยไม่ไปพบหมอ ทำให้การวินิจฉัยและรักษาทำให้ยุ่งยากขึ้น

3. ถ้าจะกินยาป้องกันมาลาเรียจริงๆ ต้องกินยาเป็นเวลานาน ไม่ว่าจะเป็น mefloquine หรือ doxycycline ต้องกินหลังจากออกจากป่าอีกประมาณ 1 เดือน ลองคิดดูเล่นๆนะครับ ว่าถ้าใครสักคนจะไปเที่ยวป่า เช่นเขาใหญ่ก็ได้สัก 3-4 วัน แต่ต้องกินยาป้องกันมาลาเรีย เป็นเดือนจะเอาไหมครับ นี่ยังไม่ได้พูดถึงข้อเสียของการกินยาป้องกันมาลาเรียนะครับ ซึ่งมีโอกาสเกิดผลข้างเคียงหรือการแพ้ยาได้

4. ปัจจุบัน ในประเทศไทยมีการบริการด้านสาธารณสุขเป็นอย่างดี มีโรงพยาบาล และสถานีอนามัยอยู่ทั่วไป ถนนหนทางก็ดีขึ้นมาก เวลามีไข้เกิดขึ้น สามารถไปหาหมอได้ทัน ทำให้วินิจฉัยและรักษาได้เร็ว ไม่เหมือนในบางประเทศที่หาหมอได้ยาก และการตรวจเลือด และรักษามาลาเรียทำได้จำกัดกว่าบ้านเรามาก

จากเหตุผลหลักๆทั้ง 4 ข้อ ทำให้ ไม่แนะนำให้กินยาป้องกันมาลาเรียในการเดินทางท่องเที่ยวในประเทศไทยครับ แต่ก็ต้องป้องกันวิธีอื่นนะครับ อย่างน้อยต้องใช้ยากันยุงเสมอ แต่ถ้าใครจะเดินทางไปประเทศอื่นที่มีความเสี่ยงสูง เช่น ประเทศแถบแอฟริกา ปาบัวนิกีนี ฯลฯ ต้องมาพบแพทย์เพื่อพิจารณาครับ

หัวข้อแนะนำให้อ่านต่อ

– หลักการป้องกันมาลาเรีย

– คำถามที่ถามบ่อยเกี่ยวกับมาลาเรีย

– ยาพกพาเพื่อรักษามาลาเรียสำหรับนักท่องเที่ยว (Standby drug for malaria)