ความเสี่ยงในการติดมาลาเรียในประเทศไทย (2)

โอกาสที่ใครสักคนจะติดเชื้อมาลาเรียจากการเดินทางท่องเที่ยวในประเทศไทยเป็นเท่าไร คำถามนี้คงต้องอาศัยหลักฐานจากงานวิจัยทางการแพทย์หลายชิ้นมาช่วยกันตอบครับ ถ้าจะตอบแบบง่ายที่สุด แบบที่ผมชอบใช้ในการให้คำปรึกษาโดยเฉพาะในนักท่องเที่ยวต่างชาติคือ โอกาสติดน้อยมาก อยู่ในระดับประมาณ 1:10,000 คือมาเที่ยว 10,000 คน ติดมาลาเรียแค่ 1 คน ตามหลักฐานดังนี้

1 มีงานวิจัยจากประเทศอังกฤษ ตีพิมพ์ในวารสาร Trans R Soc Trop Med Hyg ในปี 1966 ศึกษาในนักท่องเที่ยวอังกฤษพบว่า โอกาสติดมาลาเรียในประเทศไทยเท่ากับ 1:12,254

2 มีรายงานในปี 2005 ตีพิมพ์ในวารสาร Emerging Infectious Diseases ประมาณว่าโอกาสติดมาลาเรียในประเทศไทยเท่ากับ 1:50,000

3. ตัวเลขจากโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน ซึ่งเป็นศูนย์การรักษาโรคมาลาเรีย พบว่าในช่วงเวลา 6 ปี (ปี 2000-2005) พบนักท่องเที่ยวต่างชาติที่ป่วยเป็นมาลาเรีย 21 ราย แต่มีแค่ 3 รายเท่านั้นที่ติดมาลาเรียจากในประเทศไทย ที่เหลือติดมาจากประเทศอื่นๆ เช่น ประเทศพม่า ลาว อินเดีย

4. มีตัวเลขจาก GeoSentinel Surveillance Network ซึ่งเป็นเครือข่ายในการเฝ้าระวังโรคในนักท่องเที่ยว ซึ่งมีสถาบันการศึกษากว่า 40 แห่งทั่วโลกเป็นสมาชิก พบว่าในปี 1996-2008 พบว่ามีรายงานนักท่องเที่ยวที่ติดเชื้อมาลาเรียจากประเทศไทย เพียง 15 คน

ถ้าหันมาดูคนไทยบ้าง จากตัวเลขของกระทรวงสาธารณสุขพบว่าในแต่ละปีจะมีคนไทยติดเชื้อมาลาเรียปีละ 20,000-40,000 คน แต่ส่วนใหญ่แล้วเป็นคนไทยที่ทำงานหรืออาศัยอยู่ในดงมาลาเรีย ไม่ใช่นักท่องเที่ยวที่เข้าไปเที่ยวเป็นครั้งคราว เราไม่ทราบจำนวนนักท่องเที่ยวไทยที่ติดเชื้อมาลาเรียจากการเที่ยวจริงๆว่ามีเท่าไรแน่ในแต่ละปี แต่ประมาณว่าน่าจะน้อย อาจจะเป็นระดับหลักสิบหรือร้อย ต่อให้แย่ที่สุดคงไม่น่าถึงระดับพันคนต่อปี ซึ่งเมื่อเทียบจำนวนนี้กับคนไทยที่เข้าไปเที่ยวอุทยานแห่งชาติกว่า 8-9 ล้านคนต่อปี จะพบว่ามีโอกาสเสี่ยงน้อยมาก อาจเป็นระดับ 1:1,000-1:10,000

อย่าลืมว่าข้อมูลทั้งหมดเป็นผลจากการคำนวนในภาพรวม ซึ่งไม่ได้บ่งถึงความเสี่ยงในแต่ละบุคคล เพราะมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องอีกมากดังที่ได้กล่าวมาแล้ว

เมื่อเห็นตัวเลขในภาพรวมคงพอบอกได้คร่าวๆนะครับว่าโอกาสติดเชื้อมาลาเรียจากการท่องเที่ยวในประเทศไทยมีน้อยมาก และนี่ก็เป็นเหตุผลสำคัญข้อหนึ่งที่ไม่แนะนำให้กินยาป้องกันมาลาเรียครับ แต่ถ้ามีการเดินทางไปต่างประเทศ โดยเฉพาะในพื้นที่เสี่ยงสูง แนะนำให้พบแพทย์เพื่อปรึกษาเป็นรายๆไปครับ เพราะหลายๆกรณีการกินยาป้องกันมาลาเรียเป็นทางเลือกที่ดี

เอกสารอ้างอิง

1.  Hill DR, et al. The Risk of malaria in travellers to Thailand. Trans R Soc Trop Med Hyg 1996; 90:680-1.

2. Asking HH, et al. Malaria risk in travelers. Emerg Infect Dis 2005; 11:436-441.

3. Piyaphanee W, et al. Travelers’ malaria at the hospital for tropical diseases, Bangkok, Thailand. A 6 Year review (2000-2005). KJP 2006; 44(3): 229-232.

4. Personal email communication.