คลินิกนักท่องเที่ยว (Travel Clinic) คืออะไร และมีอะไรที่คลินิกนักท่องเที่ยว

พอเอ่ยชื่อ “คลินิกนักท่องเที่ยว” หรือ “Travel Clinic” แล้วหลายคนอาจทำหน้างงๆ ไม่แน่ใจว่าคืออะไร และทำไมนักท่องเที่ยวต้องมีคลินิกเฉพาะด้วย และจะไปเที่ยวจำเป็นต้องไปหาหมอด้วยหรือ วันนี้เราลองมาดูกันนะครับว่าคลินิกนักท่องเที่ยวคืออะไร และในนั้นมีอะไรบ้าง

1. คลินิกนักท่องเที่ยวคืออะไร

คลินิกนักท่องเที่ยวเป็นคลินิกพิเศษเฉพาะทาง (Specialized clinic) ที่ให้การบริการด้านเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว (Travel Medicine) แก่นักท่องเที่ยวทั้งก่อนและหลังการเดินทาง อ่านมาตรงนี้หลายอาจจะงงว่า ทำไมต้องมีการดูแลนักท่องเที่ยวด้วย เราก็สบายดี จะไปเที่ยวทำไมต้องไปหาหมอด้วย ตรงนี้ใครยังไม่เข้าใจหรือเกิดคำถามดังกล่าว แนะนำให้อ่านบทความนี้ก่อนครับ จะได้เข้าใจมากขึ้น

• เวชศาสตร์ท่องเที่ยว (Travel Medicine) คืออะไร
• ไปหาหมอก่อนเที่ยวจำเป็นด้วยหรือ และกรณีใดควรมาพบแพทย์ก่อนการเดินทาง 

2. คลินิกนักท่องเที่ยวมีอะไร และให้บริการอะไรบ้าง

หน้าที่หลักๆของคลินิกนักท่องเที่ยวมีอยู่ 2 ส่วนครับคือ

1. ให้คำปรึกษาและเตรียมความพร้อมก่อนการเดินทาง เช่นใครสักคนจะไปเที่ยวแอฟริกา อินเดีย หรือที่อื่นๆ ก็สามารถมาขอคำปรึกษาที่คลินิกได้ว่าต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง ต้องฉีดวัคซีนอะไร และ จำเป็นต้องป้องกันมาลาเรียหรือไม่อย่างไร โดยแพทย์จะทำการประเมินความเสี่ยงของโรคต่างๆระหว่างการเดินทาง โดยดูจาก อายุ เพศ สถานที่ที่จะไป ระยะเวลาที่ไปอยู่ แผนการเดินทาง กิจกรรมที่จะทำ ฤดูกาลที่ไป ฯลฯ จะเห็นว่ามีปัจจัยมากมาย ที่แพทย์ต้องพิจารณา 

หลังจากนั้นแพทย์จะให้คำแนะนำในการป้องกันโรคที่เหมาะสม เช่น ควรฉีดวัคซีนอะไร จำเป็นต้องกินยาเพื่อป้องกันโรคอะไรหรือไม่ และควรพกยาอะไรไปไหม ฯลฯ  ซึ่งคำแนะนำที่แพทย์ให้จะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล และแต่ละการเดินทาง และนี่ก็เป็นสาเหตุว่าคลินิกนักท่องเที่ยว โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน ไม่จัด package วัคซีน ว่าจะไปประเทศนั้นประเทศนี้ต้องฉีดวัคซีนอะไร นักท่องเที่ยวแต่ละคนไม่เหมือนกัน บางครั้งแพทย์อาจจะแนะนำว่าไม่ต้องฉีดวัคซีนอะไรเลยก็ได้  ลองอ่านหลักทั่วไปในการเตรียมตัวก่อนการเดินทางได้ที่นี่ ครับ

2. ตรวจรักษาโรคหลังจากการเดินทาง ตรงนี้เป็นหน้าที่สำคัญอีกอย่างหนึ่งของ Travel Clinic นักท่องเที่ยวที่เดินทางกลับมาแล้วไม่สบาย เช่น ท้องเสีย หรือมีไข้ หรือมีอาการใดๆก็ตาม จำเป็นต้องระลึกไว้เสมอว่า ควรจะมาพบแพทย์ และจำเป็นต้องบอกแพทย์เสมอว่าได้เดินทางไปไหนมา เพราะโรคต่างๆของแต่ละพื้นที่จะไม่เหมือนกัน เช่น มีไข้หลังจากกลับจากเที่ยวซาฟารี ในแอฟริกา อาจเกิดจากโรคมาลาเรียได้บ่อย หรือแม้แต่เกิดจากการติดเชื้อโรคพยาธิบางอย่างที่ประเทศไทยไม่มี ดังนั้นจำเป็นต้องแจ้งแพทย์เสมอว่าไปไหนมา 

เนื่องจากคลินิกเวชศาสตร์ท่องเที่ยวและการเดินทาง เป็นส่วนหนึ่งของโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน ทำให้คลินิกสามารถตรวจรักษาโรคได้อย่างครอบคลุม ในผู้ป่วยที่จำเป็นต้องเจาะเลือด ตรวจอุจจาระ ฯลฯ หรือแม้แต่ต้องนอนโรงพยาบาล ก็สามารถทำได้ทันที

โปรโตซัว Giardia lambria ซึ่งเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยในนักท่องเที่ยวที่มีอาการท้องเสียหลังกลับจากประเทศอินเดีย เนปาล

3. แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยวคือใคร

แม้ว่าแพทย์ทั่วไป หรือแพทย์เฉพาะทางสาขาอื่น จะให้การดูแล ให้คำปรึกษานักท่องเที่ยวได้ แต่ปัจจุบันการแพทย์สาขาเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว (Travel Medicine)  มีความเจริญก้าวหน้าขึ้นมาก มีองค์ความรู้ใหม่ๆเกิดขึ้นมากมาย การจะเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญแขนงนี้ จำเป็นต้องเข้ารับการฝึกอบรมเป็นแพทย์ประจำบ้าน เป็นเวลา 3 ปี และสอบผ่านตามเกณฑ์ของแพทยสภา จึงจะได้รับวุฒิบัตร/หนังสืออนุมัติแสดงความรู้ความชำนาญในการแพทย์สาขานี้ ซึ่งโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน เป็นสถาบันหลักในการฝึกอบรมแพทย์แขนงนี้ มาตั้งแต่ปีการศึกษา 2557

ดังนั้นนักท่องเที่ยวที่มารับบริการที่คลินิกนักท่องเที่ยว โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน อาจจะพบกับแพทย์ประจำบ้านชั้นปีต่างๆ (แพทย์ประจำบ้านคือแพทย์ที่มีใบประกอบวิชาชีพเวชกรรม แต่กำลังฝึกอบรมให้เป็นผู้เชี่ยวชาญ) ซึ่งการฝึกอบรมและการให้การดูแลนักท่องเที่ยว จะอยู่ภายใต้การดูแลของอาจารย์แพทย์ ซึ่งเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางในสาขานี้ นอกจากนี้นักท่องเที่ยวอาจได้พบกับนักศึกษาแพทย์ หรือแพทย์ต่างชาติที่เข้ามาดูงาน หรือเรียนด้าน Travel Medicine ในคลินิกนักท่องเที่ยวของโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน

ภาพตัวอย่างกิจกรรมการเรียนการสอนในคลินิกนักท่องเที่ยว โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน

4. ข้อมูลน่าสนใจอื่นๆ เกี่ยวกับคลินิกนักท่องเที่ยว โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน

• คลินิกนักท่องเที่ยวโรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน ไม่ได้ให้บริการเฉพาะนักท่องเที่ยวเท่านั้น แต่ยังให้บริการรวมถึงนักเรียนนักศึกษาที่จะไปเรียนต่างประเทศ ข้าราชการ ทหาร ตำรวจ นักธุรกิจ พนักงานที่จะไปประจำการที่ต่างประเทศ ฯลฯ และรวมถึงดูแลผู้ป่วยทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติที่เจ็บป่วยหลังจากการเดินทาง 
• ในแต่ละปีมีนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติมากกว่า 5000 คนมารับบริการที่คลินิกนักท่องเที่ยว โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน และในช่วงเวลา 9 ปีที่ผ่านมา มีผู้มารับบริการรวมกว่า 20,000 คน มาจากมากกว่า 85 ประเทศทั่วโลกและคลินิกฉีดวัคซีนไปมากกว่า 30,000 เข็ม 
• คลินิกนักท่องเที่ยว โรงพยาบาลเวชศาสตร์เขตร้อน เป็นแหล่งความรู้ และการทำวิจัยในด้านเวชศาสตร์การเดินทางและท่องเที่ยว มีผลงานวิจัยของคลินิกมากกว่า 30 เรื่อง ดูข้อมูลด้านวิชาการของคลินิกได้ที่นี่ 
• แม้ว่าคลินิกนักท่องเที่ยว จะเป็นคลินิกพิเศษเฉพาะทาง แต่ไม่มีการคิดค่าบริการพิเศษ อัตราค่าบริการจะเหมือนรพ.รัฐทั่วไป และไม่มีค่าธรรมเนียมแพทย์ (DF) 
• นักท่องเที่ยวที่ต้องการเข้ามารับบริการ ควรทำนัดหมายทาง online ล่วงหน้าที่ link นี้ เพื่อความสะดวกและลดเวลารอคอย